Fransız yazarı ve filozofu (Cenevre 1712- Ermenonville 1778) İsviçre ye göçmüş bir protestan Fransız ailesinin oğlu doğumu sırasında annesinin ölümü üstüne babası tarafından yetiştirilen Jean-Jacques Rousseau, on yaşındayken babasının bir kavga sonucunda Cenevre den kaçmak zorunda kalmasıyla, Bossey’de papazlık yapan amcası Lambercier’nin yanında yetişti.
Önce bir zabıt kâtibinin, sonra bir gravürcünün yanında çıraklık yapıp, 14 Mart 1728 akşamı, bir gezinti dönüşü Cenevre kapılarını kapanmış bulunca, Savoia’da bir papazın yanında kaldı. Sonra onun tarafından Annecy’ye, genç protestanları katolikliğe döndürmeye çalışan Mme de Warrens’in yanına gönderildi. Koruyucusu tarafından Torino’ya gönderilip, katolikliği benimseyerek, geçimini sağlamak için bir süre seyislik yaptıktan sonra, Chambery’de Mme de Warrens’in yanına yerleşti (ilişkileri sonunda bir gönül ilişkisine dönüştü). Eline geçen her kitabı okuyarak kendi kendini yetiştirip, Mme de Warrens’le arası açılınca, 1740 Lyon da bölge yargıcı Mably’nin evinde eğitmenlik yaptı.
1742’de bir süre daha Chambery de kaldıktan sonra, Mme de Warrens’le ilişkisini kesin biçimde kopararak Paris’e gidip, Diderot, Fontenelle, Marıvaux gibi edebiyatçılarla dostluk kurdu. Birkaç ay sonra Venedik’te elçilik kâtipliğine atandıysa (1745) da ertesi yıl elçiyle kavga ederek Fransa’ya döndü. Saınt-Quentın de bir handa hizmetçilik yapan Therese Levasseur le ilişki kurup, 1750’de Vincennes’a kapatılmış olan Diderot’yu ziyarete giderken, Dijon Akademisi’nin açtığı bir yarışmaya katılmayı tasarladı ve İlimler ve Sanatlar Hakkında Nutuk{Discours sur les Scienses et les Arts) adlı broşürüyle hem ödülü aldı, hem de büyük ün kazandı.
1756’da Mme d’Epinay’in LaChevrette şatosunun bahçesindeki l’Ermitage köşküne yerleşti; ama bir süre sonra, ev sahibesinin görümcesine âşık olup, aşkı karşılık görmeyince Lüksemburg mareşalinin Montmorency’deki şatosuna taşındı. Bu dönemde, Lettre a d’Alembert sur les Spectacles(Tiyatro Oyunları Üstüne d’Alembert’e Mektup, 1763), yahut Yeni (Julie ou la Nouvelle Heloise, 1761), Toplum Sözleşmesi (Le Contrat Social, 1762) ve Emile (1762) adlı yapıtlarını yayınlayıp, Emile’in dinle ilgili bölümü yüzünden kovuşturmaya uğrayınca, Cenevre’ye kaçtı (10 Haziran 1762). Orada da tutunamayarak Prusya kralının toprağı olan Motiers’ye sığınıp, Lettres de la Montagne (Dağdan Mektuplar, 1764) adlı yapıtının açtığı dinsel tartışma yüzünden oradan da kaçmak zorunda kaldı.
13 Ocak 1766 da David Hume’un çağrısıyla İngiltere’ye gittiyse de, ihanete uğradığı sanısına kapılarak Fransa’ya dönüp, üç yıl süreyle şatodan şatoya dolaştı. 1770’te Paris’e yerleşerek, geçimini sağlamak için elle nota kopya etmeye başladı. 1772-1778 arasında, arasının uzun süre önce açılmış olduğu Ansiklopediciler’in sürekli saldırılarına karşı İtiraftan (Confessions) yayınladı. 1778’de Marquis de Gırardin’in Frmenonviüe şatosunda onun için hazırlattığı köşke taşmdıysa da, kısa süre sonra öldü.
Öbür yapıtları:
- Muses Galantcs (Çapkın Mu sal ar, 1745) ve le Devin du Village (Köyün Kâhini, 1752) adlı iki opera,
- Narcisse (175) adlı bir komedi, Lettre sur la Musique Française (Fransız Müziği Üstüne Mektup, 1753),
- Dictionnairede (Müzik Sözlüğü, 1767),
- Legislation de la Corse(Korsika’nın Yasama Sistemi, 1764),
- Considerations sur le Gouvernement de Pologne et sur sa Reformatsen en Avril 1772
(Polonya’nın Yönetimi ve 1772 Nisam’nda Yapılması Tasarlanan Reform Üstüne Düşünceler, 1772), vb.
